TÜİK’e nazaran, haziranda dar tarifli işsiz sayısı bir evvelki aya nazaran 136 bin kişi azalarak 3 milyon 541 bin kişi oldu. Geniş tarifli işsizlik ise 20,4 olarak gerçekleşti. Lakin yurttaşların çoğunluğu bu azalışı etrafında hissedemediğini söylüyor… Emekli olmasına karşın 2 yıldır iş arayan fakat bulamayan bir vatandaş, “Emekliğin manası ne? Emekli olayım, gideyim köşeme çekileyim, rahat edeyim… Ne rahatı ya? Rahat ne? Çıksınlar baksınlar bakalım! Türk milleti bunu hak etmiyor” kelamlarıyla isyan etti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayı işsizlik bilgilerini açıkladı. TÜİK’in Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran; 15 ve daha üst yaştaki şahıslarda işsiz sayısı 2022 yılı Haziran ayında bir evvelki aya nazaran 136 bin kişi azalarak 3 milyon 541 bin kişi oldu.
İşsizlik oranı ise 0,3 puanlık azalış ile yüzde 10,3 düzeyinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,5 iken bayanlarda yüzde 13,8 olarak iddia edildi.
İstanbul Kadıköy’de vatandaşa mikrofon uzattık, “TÜİK’e nazaran mayısta yüzde 10,9 olan işsizlik haziranda yüzde 10,3’e geriledi. Etrafınızda işsizliğin azaldığına dair işaretler, örnekler görüyor musunuz?” diye sorduk.
Vatandaşların birden fazla bu hususta TÜİK’le tıpkı fikirde olmadığını, bilgilerin gerçeği yansıtmadığını söyledi.
Verilen cevaplar şöyle oldu:
“2 YILDIR İŞ ARIYORUM, BULAMIYORUM”
Atilla Yıldız: “Vallahi ben de işsizim. Palavra söylüyorlar. (Ne vakittir iş arıyorsunuz?) Emekli olmama karşın 2 yıldır iş arıyorum. (Niçin bulamıyorsunuz?) Yabancıları daha ucuza çalıştırıyorlar ondan.
(Nerelere başvuruyorsunuz genelde?) Bekçilik, inşaat falan. Gençlere iş vermiyorlar, bana nasıl verecekler… (Geçim sıkıntısı yüzünden mi emekli olmanıza karşın iş arıyorsunuz?) Tabi. 3500 lira emekli maaşı alıyorum. 3 bin lira kira ödüyorum. Geriye kalıyor 500 lira… Nasıl olacak?
(Buradan yetkililere bir davet yapmak isteseniz ne dersiniz?) Az çalın, biraz da millete verin. Biraz insaf yani. Azıcık ahlak ve insaf. Yazık… Türk milleti bunu hak etmiyor.
(Gençken emekliliğinizi bu türlü mi hayal ederdiniz?) Emekiliğin manası ne? Emekli olayım, gideyim köşeme çekileyim, rahat edeyim… Ne rahatı ya? Rahat ne? İçmeye tütün bulamıyoruz. Çıksınlar baksınlar bakalım! Haydi ben 60 yaşını geçtim, beni geç… Bu ülkenin gençleri çay içemiyor! ‘Kafeler dolu’ diyorlar ya; vallahi kendi çocuklarıyla dolu, bu ülkenin çocuklarıyla değil.
“İLK KONUŞTUĞUMUZ ŞEY EKONOMİ”
(Arkadaşlarınızla buluştuğunuzda gündeminiz ne oluyor, ne konuşuyorsunuz?) Gündemimiz yemin olsun daima iktisat. Emekli bir arkadaşımla tesadüfen karşılaştık az evvel, konuştuk, o da daima ağlıyor… Ağlamaması için bir neden yok.
(Siz yıllar sonra mı karşılaştınız az evvel birinci defa?) Yıllar sonra tesadüfen. (Yıllar sonra karşılaşmanıza karşın konuştuğunuz birinci şey iktisat mi oldu?) Vallahi o denli. ‘Nasıl geçineceğiz?’, ‘Ne yapacağız?’, ‘Akıbetimiz ne olacak?’ ‘Yarın ne yapacağız?’, ‘Çocuklarımız ne yapacak?’ falan… Kaygı bu.”
“HAYAT, GELECEĞE DAİR PLAN YAPAMAYACAK KADAR PAHALANDI”
Alihan beyefendi: “Benim etrafımda genelde herkes işsiz olduğu için hiçbir formda düşüş hissetmedim. (Neden iş bulamıyor etrafınızdakiler?) Üniversite mezunu çok oluyor ve herkes üniversitede okuduğu uzmanlık alanında ilerlemek istiyor.
(Sizin bu türlü bir telaşınız var mı?) Ben Eczacılık okuyorum. Benim de tasam var. Türkiye koşullarında genel olarak her gencin derdi var. (Umudunuz var mı geleceğe dair?) Hiçbir biçimde yok. (Niçin umudunu kaybettin?) Türkiye koşulları…
(Bir üniversite öğrencisi olarak arkadaşlarınızla bir ortaya geldiğinizde gündeminiz ne oluyor, ne konuşuyorsunuz yüklü olarak?) Bir yerde otururken menüye baktığımızda Türkiye şartlarını illaki konuşuyorsunuz ‘Bu fiyatlar ne?’, ‘Nereye gidiyor sonumuz?’ diye…
Genel olarak herkesin hayat ideolojisi şu oldu: Günü kurtaralım, yarına bakmayalım. Zira geleceğe dair plan yapılamayacak kadar kıymetlendi hayat. Bir konut, otomobil almak artık bizim için ultra lüks bir şey oldu.”
“DAHA HOŞ GÜNLER BEKLERKEN EN TABANI GÖRDÜK”
Kemal Görer: “Yetkililer kendi vatandaşına sahip çıkacağına yabancılara dayanak veriyor. Yabancıların bu kadar üzerine titreyeceğine kendi vatandaşı üzerine titreseydi daha güzel olurdu. Fakat yapmıyorlar. Vaktinde ben de AK Parti’ye oy verdim; 2023’e giderken daha hoş günler beklerken tam bilakis en tabana düştü. Gitgide de düşüyor.
(Bir sonraki seçimde oy vermeyi düşünüyor musunuz?) Mutlaka AK Parti’ye oy falan vermeyeceğim. (Bir evvelki seçimde vermiş miydiniz?) Evet. Bundan sonra vermek istemiyorum. Zira ‘neden?’ dersen, kendi vatandaşını sevmiyor. Ben bu türlü hissediyorum. En çok yabancıların üzerine titrediği için oy vermek istemiyorum.”
“GEZİP, EĞLENEBİLMEK İÇİN ÇALIŞMAK ZORUNDA KALIYORUZ”
Mert Dilek: “Ailemiz çok para veremiyor; mesela ben kaykay yapıyorum, kaykayım kırılıyor tamir ettirmek çok değerli, ailemden de isteyemiyorum, mecburen çalışıp kendim alıyorum. (Hobilerinizi karşılayabilmek için çalışmak zorunda kalıyorsunuz yani…) Şu anda zati çalışıyorum, sipariş verdim geldim. Tesktil işindeyim, sipariş için Pendik’ten Kadıköy’e geldim.
(Kaçıncı sınıf öğrencisisin?) Lise 3. (Lise öğrencisisin ve kendi gereksinimlerini karşılamak için çalışıyorsun…) Zorunlu… Gezip, tozup, eğlenebilmek için çalışmak zorundayız. (Bu yaşların için kurduğun hayaller ortasında çalışmak var mıydı bu türlü işlerde?) Evvelden hayallerim vardı da artık Türkiye’de hayal kurmak zor…”
“TÜİK İLE İŞKUR ORTASINDA FARK VAR”
Namık Kemal: “TÜİK hakikat bir sonuç vermiyor. Etrafımızda işsizlik var. İŞKUR ile TÜİK ortasında çok fark var. (Sizce neden bu türlü bir fark var?) TÜİK üstten gelen buyrukları uyguluyor. İŞKUR da tam veriyor mu, vermiyor mu bilemiyoruz ancak ortalarında fark var. (Çevrenizde iş arayıp da bulamayanlar var mı?) Var. (Niçin bulamıyorlar?) ‘Deneyimin yok’ diyorlar. Üniversiteden yeni mezun olmuş bir genç işe girmeden bir tecrübe kazanamaz ki…”
“TÜİK’E NAZARAN HER ŞEY NORMAL”
Metin Karakaya: “Yoo hayır. Vatandaşa nazaran işsizlik, ekonomik külfetler yahut ülkemizin içinde bulunduğu pahalılık azalmıyor. TÜİK’e nazaran her şey olağan. Vatandaş olarak ben resmi kurumların vermiş olduğu bilgileri inandırıcı bulmuyorum. Sokaktaki vatandaşı yansıtmıyor.
(Çevrenizde iş arayıp da bulamayanlar var mı?) Benim oğlum var. 18 yaşında, lise bitti, iş arayacak. Etrafa baktığımız vakit ne kadar işsizlik sorunu olduğu ortada. ‘İş beğenmiyorlar’ diyorlar, o denli bir şey yok.
Asgari fiyat 5500 lira, sen kişiyi 3-4 bin liraya çalıştırmak istiyorsun yahut sigorta yapmıyorsun… 8 saat yerine 12-16 saat çalıştırıyorsun… Bu koşullarda tabi ki iş beğenmeme olur, olağan. Niçin kölelik sisteminde kendilerini ezdirsinler ki?”
“BU SORUNUN ÇÖZÜLMESİ İÇİN HÜKÜMETİN GİTMESİ GEREKİYOR”
Murat beyefendi: “Türkiye’de işsizlik var. Bu sorunu çözmek için de bu hükümetin gitmesi lazım. İki defa iki dört. (Çevrenizde iş arayıp bulamayan var mı?) Var. Eşimin teyzesinin oğlu kaç aydır işsiz. (Niçin iş bulamıyor?) Minimum fiyatla kim geçinebilir? Benim tek söyleyeceğim şey; en büyük Mustafa Kemal Atatürk.”
“ŞİMDİYE KADAR ÇÖZSELER ÇÖZERLERDİ”
Hanife hanım: “Hayır, tam bilakis artış gözlemledim. Düşüş falan gözlemlemedim. (Çevrenizde iş arayıp bulamayan var mı?) Çok var. (Niçin bulamıyorlar?) Zira istedikleri maaşları vermiyorlar. İstedikleri üzere iş de bulamıyorlar, iş yok. (Sizce iktidar bu sorunu çözebilir mi?) Çözseydi şimdiye kadar çözerdi herhalde… Bu saatten sonra çözebileceklerini sanmıyorum.”
“TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK OLDUĞUNU DÜŞÜNMÜYORUM”
Zekeriya Güneş: “Ben 13 yaşından beri çalışıyorum, şu an 37 yaşındayım. 24 yıldır çalışıyorum. Branş ayrımı yapılmazsa ben Türkiye’de işsizlik olduğunu düşünmüyorum. Hatta ben şu an 4 işi birlikte yapıyorum. (Hangi işleri yapıyorsunuz?) Ben bahçıvanım. Vücut işleri yapıyorum. Hayallerim, hedeflerim var, onlar için biraz daha fazla çalışıyorum. Toplam 3-4 yerde bahçıvanlık yapıyorum. (Çevrenizde var mı iş arayıp da bulamayan birileri?) Biz 7 kardeşiz, hepimiz çalışıyoruz. Hatta hiçbir kardeşimin ben bir ay bile boş olduğunu görmedim. Babamın da birebir formda.”