Bu yıl 18-19 Haziran’da düzenlenen 2022-YKS’ye geçen yıla kıyasla yüzde 24,36 oranında artışla 3 milyon 243 bin 425 aday başvurdu. Fakat başvuran adayların tümü imtihana girmedi. İmtihanı geçersiz sayılan adaylar da dikkate alındığında, Temel Yeterlilik Testi’ne (TYT) 3 milyon 8 bin 287, Alan Yeterlilik Testi’ne (AYT) 1 milyon 852 bin 678, Yabancı Lisan Testi’ne (YDT) 132 bin 485 aday katıldı.
TYT’ye başvuran adayların yüzde 93’ü, AYT’ye başvuranların yüzde 90’ı ve YDT’ye başvuranların yüzde 78’i oturumlara katıldı.
Bu yıl barajın kaldırılmasının akabinde TYT’de puanı hesaplanan ve 100 ile üstü puan alan aday sayısı 2 milyon 911 bin 511 oldu. Bu adaylar, TYT puan çeşidi ile üniversite tercihi yapabilecek.
Bunun yanında, AYT sayısal puan tipinde 1 milyon 429 bin 833, AYT sözel puan tipinde 1 milyon 494 bin 79, AYT eşit tartı puan cinsinde 1 milyon 780 bin 135 ve YDT puan tipinde 123 bin 163 adayın puanı hesaplandı. Bu adaylar da AYT ile yerleştirme yapılan alanlar için tercihte bulunabilecek.
SIRALAMALAR NEDEN DÜŞTÜ?
Bu yıl YKS sonuçlarında puanların geçen yıllara nazaran yüksek olmasına karşın, sıralamalardaki düşüş dikkati çekti.
TYT Türkçe testinde 40 sorudaki ortalama net geçen yıl 18,78 iken bu yıl 17,7’ye düştü. Hasebiyle Türkçe neti yüksek olan adayların muvaffakiyet sıralaması da daha üste çıktı ve bu test sıralamalarda belirleyici oldu. TYT matematik testinde 40 sorudaki net ortalaması geçen yıl 5,5 iken bu yıl 6,9’a yükseldi.
Eğitim uzmanları sıralamalarda düşüşün nedenlerini, “Türkçe testinin belirleyiciliği arttı, matematik testindeki belirleyicilik azaldı, aday sayısı arttı, 2022-YKS evvelki yıllara nazaran nispeten daha kolay bir imtihandı.” biçiminde sıraladı.
Bu nedenle bu yıl, geçen yıllara nazaran netleri yüksek adaylar, nispeten daha düşük muvaffakiyet sıralaması elde etti.
YKS BİR SIRALAMA SINAVI
AA muhabiri, YKS sonuçlarına ve 2022-YKS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nda yer alan ayrıntılara ait eğitim ve rehberlik uzmanları ile görüşerek tercihlerdeki değerli konuları 10 soruda derledi.
1- YKS’de baraj puanı uygulamasının kaldırılması ne manaya geliyor?
2022-YKS’den itibaren SAY, KELAM, EA ve LİSAN puan cinslerinde imtihan puanı hesaplanması için uygulanan TYT puan tipinde 150 puan alma kaidesi ile yerleştirme puanlarının hesaplanmasında; TYT puan tipi için 150, SAY, KELAM, EA ve LİSAN puan cinsleri için 180 olan imtihan puanı barajı uygulaması kaldırıldı. Bu düzenlemeyle bu yıl artık puanı hesaplanan tüm adaylar sisteme dahil edildi ve tercih yapabilir hale geldi.
2- Baraj puanının kaldırılması yerleştirmeleri nasıl tesirler?
Üniversitelere yerleştirmeler için baraj puanının kaldırılması, daha fazla adayın tercihte bulunma hakkını elde etmesi manasına geliyor. Lakin YKS bir sıralama imtihanı. Hasebiyle arz-talep istikrarı ve adayların sıralamadaki durumları, evvelki yıllarda olduğu üzere bu yıl yerleştirmelerde tesirli olacak.
3- Birtakım programlardaki “başarı sırası koşulu” uygulaması devam edecek mi?
Tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik programlarını tercih edebilmek için gerekli olan en düşük muvaffakiyet sırası şartı uygulaması sürüyor.
Buna nazaran, bu yılki hukuk programlarına yerleştirme süreçlerinde EA en düşük 125 bininci, mühendislik programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 300 bininci, mimarlık programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 250 bininci, tıp programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 50 bininci, öğretmenlik programlarına yerleştirme süreçlerinde ilgili puan çeşidinde en düşük 300 bininci, eczacılık programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 100 bininci, diş hekimliği programlarına yerleştirme süreçlerinde SAY en düşük 80 bininci olmak gerekecek.
4- Yerleştirme hangi puana nazaran yapılacak?
Sınav puanı hesaplanan tüm adaylar için ortaöğretim muvaffakiyet puanı eklenerek yerleştirme puanı hesaplandı. Adaylar, evvelki yıllarda olduğu üzere imtihan puanına ortaöğretim muvaffakiyet puanı eklenerek oluşacak yerleştirme puanıyla puan üstünlüğüne nazaran yerleştirilecek.
5- Bu yıl üniversite kontenjanları arttı mı?
Geçen yıl üniversite kontenjanları 1 milyon 38 bin 865 olarak belirlenmişti. Bu yıl üniversitelerde toplam kontenjanlar 22 bin 821 artırılarak, ön lisans için 512 bin 881, lisans programları için 509 bin 164, özel yetenek programları için 39 bin 641 olmak üzere toplam 1 milyon 61 bin 686 biçiminde belirlendi.
YKS bir sıralama imtihanı olduğundan adaylar, yalnızca kontenjanlar seviyesinde ve muvaffakiyet sırasına ve tercihlere nazaran yerleştirilecek. Hasebiyle sıralaması düşük bir adayın yüksek sıralamaya sahip bir programa yerleştirilmesi mümkün olmayacak.
6- Adayların YKS tercihlerinde göz önünde bulundurması gereken konular neler olmalı?
Tercih yapılırken adayların ilgi, yetenekleri, pahaları ve iş gücü piyasasını dikkate alarak tercihte bulunmaları yerinde olacak. Bu tercihlerinde listelerini oluştururken hayallerindeki üniversite ve kısımları tercih listesinin birinci sıralarına yazmalı, sonrasında sıralamalarına yakın olan; üstünde ve altındaki üniversite programlarını 2021 yılında oluşan kısım yerleştirme sıralamalarını göz önüne almalı.
Adayların, ortaöğretim kurumlarında tercih komitelerinde vazife alan ve online olarak da ulaşabilecekleri rehber öğretmen ve ruhsal danışmanlardan ya da Rehberlik Araştırma Merkezlerinde (RAM) oluşturulan tercih danışmanlığı kurullarından takviye alarak tercihlerini oluşturmaları yerinde olacak.
7- Bu yıl aday netlerinin yüksek olmasına karşın, puanlarda yükselme fakat sıralamalarda düşüşler var. Bu durum tercihleri nasıl tesirler?
Puanların ve sıralamaların yükselmesi ve düşmesine ait değişim her yıl farklı biçimlerde ortaya çıkar. Bu değim imtihanın zorluk derecesine, adayların netlerine nazaran belirlenir. İmtihanda cevaplanan soruların gerçek ve yanlış sayısı göz önüne alınarak ve istatistiki olarak hesaplanması sonucunda adayların sıralamaları, puanları yükselir ya da düşer. Hasebiyle YKS aslında bir sıralama imtihanıdır.
Bu yıl ortaya çıkan bu durumun, 200 bin ve öncesi sıralamalarda fazla tesir yaratması beklenmiyor. Lakin 200 bin ve sonraki sıralarda bilhassa baraj puanının kalkmasıyla üniversite kısımlarının sıralamalarında kıymetli farklılıklar oluşması bekleniyor. Bu nedenle tercihlerin dikkatli yapılması gerekiyor.
8- YKS tercihleri sıralamaya nazaran mi puana nazaran mi yapılmalı? Kaç tercihte bulunulacak?
Adaylar, puana değil sıralamalarına nazaran tercihte bulunmalı. YKS tercihlerinde, geçen yılın sıralamaları değerli bir faktör olmalı. Daha ayrıntılı incelemeler için YÖK ATLAS bilgilerine bakılmalı.
YKS tercihlerinde adaylar en fazla 24 tercihte bulunabilecek. Adayların tercihlerinin baştan birkaçını “Puanım kâfi olmayabilir.” tasasına kapılmadan, yalnızca ilgisini göz önüne alarak belirlemeli, buralara en çok istenen programlar yazılmalı. Lakin, kazanılsa bile kaydolmak istenmeyen bir programa tercih listesinde yer vermemeleri gerekiyor. Adayların tercih listelerindeki programların sırasının istek sıralarına uygunluğu denetim edilmeli.
TERCİHLERDE KULLANILABİLECEK ALTERNATİF BİR FORMÜL
Eğitim uzmanlarına nazaran, tercihler için farklı formüller dikkate alınabilir. Bunlardan biri Sayısal (SAY) tercihlerinde muvaffakiyet sırasının yüzde 50 fazlası ile yüzde 50 eksiği göz önünde bulundurularak sıralama yapılması. Örneğin, 10 bin sıralamaya sahip SAY puanı ile bir kısım isteyen adayın tercihlerini 5 bin-15 bin ortasında tutması tavsiye ediliyor.
Bu yıl Eşit Yük (EA) ve Sözel (SÖZ) tercihlerde ise sapmalar bekleniyor. Bu nedenle bu puan cinslerinde adaylar, muvaffakiyet sırasının yüzde 100 fazlasına kadar üst sıralarda tercih yapabilir. Alt tercihlerde ise muvaffakiyet sıralamasından çok daha aşağılara inilebilir. Örneğin EA tipinde 150 bindeki bir adayın tercihlerini 50 bin-300 bin ortasında tutması öneriliyor.
9- Bu yıl barajlar kaldırıldı, ek yerleştirme yapılır mı?
Yükseköğretim programlarına kayıt süreçleri tamamlandıktan sonra boş kalan kontenjanlar üniversitelerce ÖSYM’ye bildirilecek. Yükseköğretim programlarının 2022-YKS sonuçlarına nazaran yapılan genel yerleştirme sonunda boş kalan yahut kaydolmama nedeniyle dolmayan kontenjanlarına ÖSYM tarafından merkezi olarak ek yerleştirme yapılacak. Merkezi yerleştirmede bir yükseköğretim programına yerleştirilen adaylar, ek yerleştirme için başvuramayacak.
Ek yerleştirmede, ön lisans ve lisans programlarına merkezi genel yerleştirmedeki en küçük puanlarının altında puanı olan aday yerleştirilmeyecek. Kesin kayıt sonunda kontenjan açığı kalan programlara ön kayıtla öğrenci alınmayacak.
10- Üniversite kayıtları ne vakit yapılacak?
YKS sonuçlarına nazaran bir programa kayıt hakkı kazanan adayların kayıt süreçleri 22-26 Ağustos 2022 tarihleri ortasında, elektronik kayıtlar ise 22-24 Ağustos 2022 tarihleri ortasında yapılacak.